Chỉ ra nguyên nhân chính khiến giá phân bón tăng. Cục Hóa chất cho biết, giá cước vận tải container hiện nay đã tăng gấp 5 lần so với năm trước. Trong khi đó, các loại phân bón DAP, MAP và Urê hầu hết được vận chuyển bằng container. Ngoài ra, nguồn cung phân bón tại Đông Nam Á sụt giảm do nhiều nhà máy bước vào giai đoạn bảo dưỡng, sửa chữa.
Giá phân bón trong nước có mối liên hệ với giá phân bón thế giới, giá thành nguyên liệu sản xuất. Nên khi giá nguyên liệu sản xuất phân bón thế giới tăng thì giá phân bón trong nước cũng tăng theo – Đại diện Cục Hóa chất cho biết. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ làm rõ những nguyên nhân và yếu tố ảnh hưởng đến thị trường phân bốn.
Điều chỉnh tăng theo quy luật thị trường thế giới
Trong 6 tháng đầu năm 2021, giá phân bón. Nhất là giá phân bón DAP, đạm ure đã tăng khá cao. Theo số liệu của World Bank cho thấy, giá DAP ngay tháng 4/2021 tăng 54% so với tháng 9/2020.
Tại Việt Nam, trong quý I/2021. Giá bán các mặt hàng phân bón trong nước vẫn được duy trì ở mức thấp hơn so với giá thế giới. Tuy nhiên, từ đầu tháng 4/2021 đến nay. Mặt bằng giá phân bón tại Việt Nam cũng bị điều chỉnh tăng theo quy luật thị trường thế giới.
Nguyên nhân giá phân bón trong nước tăng
Chỉ ra nguyên nhân giá phân bón trong nước tăng. Cục Hóa chất, Bộ Công Thương cho biết. Giá cước vận chuyển bằng container hiện đã tăng 5 lần so với năm 2020. Trong khi đó, phân bón DAP, MAP và phân đạm ure hầu hết được vận chuyển bằng container.
Bên cạnh đó, theo thống kê của Hiệp hội Phân bón Việt Nam (FAV). Giá nguyên liệu sản xuất phân bón và giá phân bón thế giới để sản xuất các loại phân bón tổng hợp trong tháng 6/2021 cũng tăng mạnh. So với tháng 12/2020. Cụ thể, phân đạm ure tăng 62%, DAP tăng trên 54%. Kali tăng 45%, Ammonia tăng tới 60%.
Ông Vũ Xuân Hồng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao (Lafchemco) cho biết. Giá nguyên liệu sản xuất phân bón mà doanh nghiệp nhập vào cho sản xuất phân bón tổng hợp. Hiện nay đã tăng cực mạnh so với thời điểm quý IV/2020. Theo đó, đạm 1 lá SA tăng từ 2,7 triệu đồng/tấn lên 5,1 triệu đồng/tấn; phân Kali tăng từ 5,66 triệu đồng/tấn lên 8,1 triệu/tấn; đạm ure từ 5,9 triệu đồng/tấn lên 9,5 triệu/tấn. Còn chi phí vận chuyển trong nước cũng đã tăng 10%.
Mặc dù nguyên liệu và chi phí vận chuyển đều tăng cao nhưng giá bán sản phẩm của Supe Lâm Thao chỉ điều chỉnh tăng từ 10-14% tuỳ loại. Thực tế là việc điều chỉnh giá bán phân bón như vậy. Không đủ bù chi phí nhưng Lafchemco vẫn giữ giá bán hợp lý. Để chia sẻ lợi ích với nông dân, ông Hồng cho biết.
Những nguyên nhân khác
Ngoài ra, nguồn cung trong khu vực Đông Nam Á đã bị sụt giảm do nhiều nhà máy bước vào giai đoạn bảo dưỡng, sửa chữa. Vì vậy, các yếu tố này đã khiến giá phân bón thế giới và trong nước bước vào chu kỳ tăng.
Tuy nhiên theo đánh giá của Bộ Công thương. Nguồn cung mặt hàng MAP và DAP đều đáp ứng đủ cầu. Ví dụ như giá mặt hàng DAP và MAP nhập khẩu tăng khoảng 150%. Trong khi đó mặt hàng sản xuất trong nước tăng 130%. Và cầu không có biến động quá lớn so với những năm trước đây.
Giá khi xuất khẩu DAP và MAP
Hiện giá DAP và MAP trong nước được bán với giá 9,5-10,5 triệu đồng/tấn. Trong khi đó, giá nhập khẩu là khoảng 14-15 triệu đồng/tấn. Giá phân ure do các Nhà máy trong nước sản xuất cũng thấp hơn giá phân nhập khẩu khoảng 500 đồng/kg.
Nhìn nhận về đà tăng của giá. Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam (FAV) Phùng Hà chỉ rõ. Thị trường phân bón Việt Nam liên thông với thị trường thế giới nên tuân theo quy luật vận động. Điều tiết của thị trường thế giới do nền kinh tế Việt Nam có độ mở rất cao. Khi đã tham gia hầu hết các hiệp định thương mại tự do và ưu đãi thuế quan trên thế giới.
Vì vậy, mọi biến động trên thị trường thế giới lập tức tác động trực tiếp đến thị trường hàng hóa của Việt Nam. Ngay cả với những mặt hàng mà Việt Nam đã tự đáp ứng được toàn bộ.
Về phía doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Phân bón dầu khí Cà Mau (PVCFC) cho biết. Nhu cầu phân bón ure trong vụ vừa qua đã tăng tới 30%. So với cùng kỳ năm ngoái do giá lúa tăng cao khiến nông dân xuống giống thêm vụ 3.
Nhiều nông dân còn có xu hướng tích trữ phân đạm ure cho sản xuất vụ 3 nên đây cũng là yếu tố khiến giá trong nước bị tăng.
Duy trì và nổ lực tăng thêm nguồn cung từ phía doanh nghiệp
Để đáp ứng nhu cầu cho sản xuất nông nghiệp trong nước. Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất dầu khí (PVFCCo). Đơn vị thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đang tăng tối đa sản lượng. Nhanh chóng điều độ hàng tới các vùng miền, kịp thời phục vụ cho bà con nông dân.
Tính đến giữa tháng 6/2021, tổng sản lượng phân bón Phú Mỹ do PVFCCo sản xuất đạt hơn 400 nghìn tấn. Trong đó, phân đạm ure đạt hơn 256 nghìn tấn. Đặc biệt, sản lượng NPK Phú Mỹ tăng 50% so với cùng kỳ năm 2020.
Thị trường xuất khẩu tăng mạnh
Đối với các mặt hàng trong nước không sản xuất được phải nhập khẩu như kali. Ngay từ đầu năm, PVFCCo đã xúc tiến các hợp đồng dài hạn, tìm kiếm các nguồn hàng mới. Nhờ đó lượng ký hợp đồng trong 6 tháng đầu năm 2021 ước đạt 170.000 tấn. Và đã cung ứng ra thị trường trong 6 tháng ước đạt 90.000 tấn. Tăng 50% so với cùng kỳ năm 2020.
Hiện nay, Nhà máy Đạm Phú Mỹ đang vận hành liên tục với công suất cao nhất. Cho ra mỗi ngày khoảng 2.450 tấn Đạm Phú Mỹ và gần 1.000 tấn NPK Phú Mỹ chất lượng cao.
Nhờ vậy, tính đến giữa tháng 6/2021, PVFCCo đã cung ứng ra thị trường khoảng 555.000 tấn phân bón Phú Mỹ các loại. Đạt 99,7% kế hoạch 6 tháng đầu năm. Đặc biệt, sản phẩm NPK Phú Mỹ có sự tăng trưởng vượt trội, ước đạt 80.000 tấn, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ 2020.
Tương tự như vậy, doanh nghiệp sản xuất phân bón khác của PVN là PVCFC (phân bón Cà Mau). Đang quyết tâm vận hành 105% công suất sản xuất ure cũng như cung ứng ra thị trường 25.000 tấn NPK các loại cho vụ Hè Thu.
Thị trường phân bón trong nước
Bên cạnh đó, Phân bón Cà Mau cũng thực hiện chính sách điều chỉnh giá bán phù hợp giá thị trường chung. Nhưng luôn bám mục tiêu kiểm soát hài hòa lợi ích cho người tiêu dùng.
Ngoài ra, PVCFC cũng yêu cầu các nhà phân phối cấp hàng kịp thời khi nhận hàng từ nhà sản xuất. Tránh tình trạng găm hàng kiếm lời cho khâu trung gian mà nông dân không được hưởng lợi.
Là doanh nghiệp lớn của Tập đoàn Hoá chất Việt Nam, Lafchemco thời gian qua đã tăng công suất sản xuất từ 20-28%; trong đó riêng mặt hàng NPK tăng 20% để đảm bảo nguồn cung ra thị trường dồi dào. Góp phần hạn chế thấp nhất tình trạng tạo khan hàng sốt giá. Phó Tổng Giám đốc Lafchemco Lafchemco Vũ Xuân Hồng, cho biết.
Về phía cơ quan quản lý, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã làm việc với các doanh nghiệp sản xuất lớn. Khuyến nghị hạn chế tối đa xuất khẩu, tăng tối đa công suất chạy máy. Điều chỉnh kênh phân phối sản phẩm ưu tiên tới những vùng đang nóng trước để duy trì ổn định sản xuất trong nước. Giảm bớt ảnh hưởng tiêu cực của việc tăng giá phân bón tới sản xuất nông nghiệp.
Thuế và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư sản xuất phân bón
Tuy nhiên, để giá bán trong nước hài hoà lợi ích giữa doanh nghiệp và người nông dân. Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) Nguyễn Văn Thanh cho rằng, cần sớm sửa đổi những bất cập trong Luật thuế 71/2014/QH13 (Luật thuế 71). Có hiệu lực từ năm 2015.
Khi thuộc diện hàng hoá chịu thuế giá trị gia tăng, các dự án đầu tư sản xuất phân bón cũng như các dự án cải tạo kỹ thuật sản xuất sẽ được khấu trừ chi phí trang thiết bị, công nghệ, do đó sẽ giảm chi phí giá thành và gián tiếp góp phần giảm giá bán phân bón trên thị trường.
Ngoài ra, việc đưa phân bón vào diện chịu thuế cũng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư sản xuất, chủ động đáp ứng nhu cầu về số lượng, chất lượng và chủng loại phân bón, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường, ông Thanh chỉ rõ.
Lời kết
Với chi phí nguyên liệu đầu vào tăng phi mã và chi phí vận chuyển cũng tăng chóng mặt. Giá tại Việt Nam đang bước vào chu kỳ tăng và được dự báo sẽ tiếp tục ở mức cao từ nay đến hết năm.
Ấn Độ đang vào vụ nên nhu cầu cao. Nguồn cung Ure ở Đông Nam Á hiện lại rất thấp. Indonesia, Malaysia đang chu kỳ vận hành bảo dưỡng máy… Những yếu tố này đẩy giá thế giới lên cao. Đặc biệt, giá thế giới và Việt Nam đã thông nhau. Nên giá trong nước chịu tác động lớn từ thị trường ngoài nước là điều dễ nhận thấy.
Hơn nữa, trong sản xuất phân Ure, hiện Việt Nam sản xuất theo 2 nguồn là than và khí. Giá của than và khí đều tăng cao, nên ông Ngọc cho rằng, giá vẫn sẽ leo cao từ giờ đến hết năm.
Do đó, trong thời gian tới, Bộ Công Thương vẫn tiếp tục phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi sát tình hình giá để khuyến nghị những giải pháp phù hợp theo đúng quy định.
