Quảng Ngãi có thể chính là một trong những cái nôi của các món dân dã. Không biết do người Quảng Ngãi thật thà chân chất hay có thể do thiên nhiên quá ưu ái vùng đất này. Mà Quảng Ngãi luôn được mẹ thiên nhiên ban cho các sản vật độc đáo để có thể chế biến ra các món ăn lạ miệng nhưng không kém phần đặc biệt cũng như mang đậm tình quê. Và món sắp được giới thiệu đó chính là tép đồng xào dưa cải.
Khi nhắc đến tép thì có thể mọi người sẽ không biết phải chế biến như thế nào nhưng người Quảng Ngãi đã khéo léo kết hợp loại thực phẩm ấy cùng với dưa cải để tạo ra một món ăn vô cùng độc đáo, đồng thời có thể khắc sâu vào tâm hôm người yêu ẩm thực khi được thưởng thức món này. Cũng có rất nhiều đầu bết lừng danh trầm trồ ngưỡng mộ việc nền ẩm thực Việt Nam có thể chế biến tép thành một món ăn đặc biệt như vậy. Dù được tung hô là thế nhưng ít ai biết được đây chính là một trong những món ăn đơn sơ và giản dị. Nhờ thế ta mới có thể biết được sự tài hoa của người dân Việt Nam nó to lớn đến nhường nào.
Loài tép đến từ vùng nắng gió Quảng Ngãi
Vùng đất phía nam Quảng Ngãi nằm bên biển rộng, lắm sông dài cùng nhiều đầm nước nên cá tôm dồi dào. Người dân nơi đây dùng nhiều phương thức đánh bắt: giăng lưới, đứng nhá, thả câu, be bờ tát cạn…
Thuở trước, nhiều người dùng nhủi để bắt tôm, tép và những loài cá nhỏ lượn lờ trong nước. Nhủi gồm những thanh tre chẻ nhỏ bện cùng mây rừng gắn với miếng gỗ phía trước và hai đoạn tre phần ngọn làm tay đẩy. Đặt nhủi xuống nước rồi còng lưng đẩy về phía trước. Lát sau, dừng lại nhặt rong, rác rồi nhấc cao đầu nhủi phía trước cho tôm, tép, cá nhỏ rơi vào chiếc giỏ tre đeo bên hông.
Giờ, những giàn đăng nò giăng trên đầm nước hay ruộng đồng vào ngày lũ thay cho nhủi thuở trước. Cá, tôm, tép tung tăng bơi lội rồi chui vào nò phía cuối giàn lưới. Đêm tối mịt mùng, gió lạnh tái tê. Người dân quê tôi đội đèn pin trên đầu lội bì bõm trong nước đổ nò để bắt tôm, tép cùng những con cá nhỏ. Sau đó, họ lựa riêng từng loại mang về chế biến món ăn, bày bán nơi chợ quê. Tép mang về đến nhà đổ ra rổ vẫn còn búng nhảy.
Tép đồng có thể chế biến nhiều món ngon: đổ bánh xèo, nấu canh, nhân bánh ít… Chỉ đơn giản tép xào cũng đã đủ “hao cơm” trong ngày mưa lạnh. Rửa sạch tép rồi vớt ra rổ cho ráo nước, trộn đều với ít muối xay nhuyễn. Đun sôi dầu phộng cùng hành tím xắt mỏng. Mùi thơm ngào ngạt loang trong gian bếp nhỏ thì cho tép vào chảo, thêm vài lát ớt và dùng đũa đảo đều. Khi nước trong chảo dần cạn thì cho vào ít đường, đảo nhẹ tay và đun lửa riu riu.
Cách chế biến món tép đồng xào dưa cải
Những bậc cao niên ngân nga nhớ chuyện xưa. “Tép xào dưa cải dai lại giòn/Dẫu cơm trộn củ cũng thấy ngon”. Giờ không còn cơm trộn củ nhưng món dưa cải xào tép. Vẫn thường hiện diện trong bữa cơm gia đình. Hũ dưa cải muối chua khiêm nhường nằm trong góc bếp tỏa mùi thơm đặc trưng khi mở nắp. Vớt dưa ra khỏi hũ, rửa sạch rồi vắt nhẹ tay cho ráo nước. Cho vào chảo dầu phộng đun sôi trên bếp cùng ít muối. Tiếp đến, cho tép rửa sạch vào chảo rồi dùng đũa đảo đều, nêm gia vị vừa ăn. Khi dưa cải chua vừa chín, tép chuyển sang màu đỏ gạch, rắc ít tiêu xay nhuyễn. Dùng đũa đảo nhẹ rồi nhấc xuống khỏi bếp và múc ra đĩa.
Bữa cơm gia đình càng thêm ấm cúng với món tép xào dưa cải vừa dai lại giòn. Dưa cải chua quyện với tép ngọt hòa cùng gia vị tạo nên dư vị đồng quê thật khó phai.
Đợi tép sẫm màu, rắc ít tiêu xay nhuyễn là đã có món tép xào đậm đà hương vị. Thịt tép ngọt và săn chắc cùng lớp vỏ giòn lẫn với vị mặn của muối. Hòa cùng đường ngọt và cay của tiêu, ớt… Những con tép xào quyện với vị ngọt bùi từ cơm gạo, ngon không thể tả.
Những con tép bé nhỏ trong mâm cơm quê một hôm. Bỗng làm nhớ ngày dầm mưa nhủi tép hay bì bõm lội nước đổ nò trong đêm lạnh. Nhớ những con tép búng nhảy trong rổ tre trước ánh mắt con trẻ rạng ngời. Nhớ bữa cơm gia đình sum họp ngày xa…
