Hiện nay, Việt Nam là một trong số 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất trên thế giới, kéo theo những thay đổi về gánh nặng bệnh tật. Sa sút trí tuệ là một trong những bệnh điển hình nhất mà ở người cao tuổi tại Việt Nam thường mắc phải. Sa sút trí tuệ ở người cao tuổi rất cần được điều trị càng sớm càng tốt. Căn bệnh này không chỉ gây ra gánh nặng về kinh tế mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của những người xung quanh. Chính bởi vậy việc chăm sóc và điều trị cho người bệnh cần được thực hiện sớm tại những cơ sở y tế uy tín. Tìm hiểu vấn đề sức khỏe này của người cao tuổi cùng chúng tôi nhé.
Khái niệm về sa sút trí tuệ
Sa sút trí tuệ không phải là bệnh, đây là hội chứng lâm sàng gây ra bởi tổn thương não. Biểu hiện đặc trưng là suy giảm các lĩnh vực nhận thức. Như: trí nhớ, chú ý, định hướng, ngôn ngữ, trí giác, suy luận, điều hành, và khả năng thực hiện các nhiệm vụ liên tục. Bên cạnh đó, sa sút trí tuệ có thể bắt gặp ở nhiều bệnh khác nhau. Đặc biệt phổ biến nhất là căn bệnh Alzheimer. Bệnh này chiếm 60% – đến 80% tổng số các bệnh nhân bị sa sút trí tuệ.
Việt Nam là quốc gia có tốc độ già hóa nhanh
Hội chứng suy giảm trí nhớ và các lĩnh vực nhận thức khác gây nhiều rối loạn về hành vi. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thực hiện các hoạt động hằng ngày và chất lượng sống của bệnh nhân, giáo sư Phạm Thắng, chủ tịch Hội Lão khoa Việt Nam, cho biết tại hội thảo Sa sút trí tuệ, ngày 17/10. Thế giới hiện có 50 triệu người bị sa sút trí tuệ. Cứ trung bình sau 3 giây lại có một người mắc căn bệnh này. Mỗi năm thế giới thiệt hại về kinh tế do sa sút trí tuệ đến 1.000 tỷ USD. Dự báo đến năm 2050 trên thế giới có 152 triệu người bệnh.
Việt Nam gia nhập các quốc gia già hóa dân số từ năm 2011. Và là một trong 10 nước có tốc độ già hóa nhanh nhất trên thế giới. Hiện tại Việt Nam cứ 10 người thì có một người từ 60 tuổi trở lên. Dự đoán đến năm 2050 cứ 5 người có một người từ 60 tuổi trở lên. Người cao tuổi ở Việt Nam thường mắc các bệnh tim mạch, đái tháo đường, viêm phổi tắc nghẽn. Và điển hình nhất là sa sút trí tuệ.
4,6% người cao tuổi tại cộng đồng bị sa sút trí tuệ
Theo nghiên cứu của Bệnh viện Lão khoa Trung ương, 4,6% người cao tuổi tại cộng đồng bị sa sút trí tuệ. Tỷ lệ mắc bệnh nhanh theo độ tuổi, cứ sau mỗi năm tăng gần gấp đôi. Giáo sư Phạm Thắng cho biết nhận thức của cộng đồng về căn bệnh này còn nhiều hạn chế. Đa phần coi đây là biểu hiện không thể tránh khỏi của tuổi già. Người bệnh không được điều trị và theo dõi đúng đắn. Thậm chí bị kỳ thị khiến tình trạng càng trầm trọng. Ông Gelenn Ress, Chủ tịch hội Alzheimer thế giới, cũng cho biết trong nhiều thế kỷ, sa sút trí tuệ là căn bệnh không được đề cập đến. Hiện sa sút trí tuệ trở thành vấn đề cốt lõi về sức khỏe và chăm sóc người cao tuổi. Căn bệnh này nên được đưa vào các chương trình y tế dự phòng. Đưa vào cùng với các bên cạnh tim mạch, đái tháo đường và hút thuốc lá.
Nguyên nhân gây ra chứng sa sút trí tuệ
Chứng sa sút trí tuệ là do tổn thương hoặc mất các tế bào thần kinh và các kết nối của tế bào thần kinh trong não. Nguyên nhân gây sa sút trí tuệ bao gồm di truyền, ảnh hưởng từ bệnh Alzheimer, đột quỵ não, Parkinson, lạm dụng nhóm thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm… trong thời gian dài. Bệnh thường xuất hiện ở người cao tuổi nhưng không phải quá trình lão hóa bình thường mà là một bệnh lý cần được chẩn đoán và điều trị sớm.
Triệu chứng của bệnh sa sút trí tuệ
Triệu chứng tùy vào từng giai đoạn bệnh. Ở giai đoạn nhẹ, người bệnh có thể suy giảm trí nhớ ngắn hạn, thay đổi tính tình, dễ nóng giận và kích động. Giai đoạn trung bình, người bệnh khó khăn trong tắm rửa, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân; mất khả năng tiếp thu thông tin mới, rối loạn định hướng về không gian và thời gian. Bệnh nhân có thể gặp hoang tưởng bị ám hại, vô cớ tấn công người khác. Ở giai đoạn nặng, người bệnh mất toàn bộ khả năng sinh hoạt, hoàn toàn lệ thuộc vào người chăm sóc. Người bệnh không nhận biết được người thân trong gia đình, mất khả năng đi lại. Các biến chứng của giai đoạn cuối là suy kiệt, thiếu dinh dưỡng, viêm phổi hít và loét do tỳ đè.
Cách điều trị và những biện pháp phòng tránh bệnh sa sút trí tuệ
Bên cạnh sử dụng thuốc để điều trị rối loạn hành vi tâm thần. Người bệnh cần chăm sóc đúng cách, tập luyện chức năng nhận thức. Qua đó để khôi phục và nâng cao chất lượng sống. Người cao tuổi phải thường xuyên luyện tập thể dục đều đặn, nhẹ nhàng. Khi sử dụng các thuốc bổ não, dưỡng não cần có sự chỉ định, tư vấn của các bác sĩ. Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ và cần được thăm khám sớm khi có các triệu chứng. Ngoài ra, bệnh nhân cũng phải chú ý điều trị tốt các bệnh phối hợp. Như: tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, Parkinson…Tình trạng sa sút trí tuệ có thể được cải thiện nếu phát hiện sớm và can thiệp đúng cách.
